पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी होळकर कन्या श्रीमंत मुक्ताबाईचा धनगर सरदार फणसे यांचेसोबत विवाह

 

#अहिल्यापर्व

#जागर_इतिहासाचा

पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी होळकर कन्या श्रीमंत मुक्ताबाईचा धनगर सरदार फणसे यांचेसोबत विवाह

पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी होळकर यांची कन्या श्रीमंत मुक्ताबाई यांचा विवाह होळकरांचे सरदार यशवंतराव फणसे यांचेशी लावुन देण्यात आला होता

सरदार फणसे घराणे हे धनगर असुन होळकरांशी पुर्व नातेसंबंध असलेले पराक्रमी सरदार घराणे होय.

सुभेदार मल्हारराव होळकर प्रथम माळव्यात दाखल झाल्यानंतर त्यांचेसोबतच्या जहागीरदार नारायणराव बारगळ, सरदार फणसे, सरदार बुळे, सरदार लांभाते, सरदार वाघ, सरदार वाघमारे, सरदार बहाड, तुकोजीराव होळकर यांना

विविध जबाबदारी देत माळव्यातच स्थिर केले होते

जाबं दरवाजा माळव्याचे प्रवेश द्वार म्हटले गेलेले असल्याने फणसे सरदार यांचेकडे जांब दरवाजा निर्मिती नंतर त्याच्या संरक्षणाची जबाबदारी सोपवली होती

यशवंतराव फणसे हे होळकर सैन्यात सरदारकीचे काम करीत असे त्यांच्या कडे भिल्ल सैनिकांच्या तुकडीचे नेतृत्व होते

पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी होळकर या राजधानी महेश्वर येथे आपल्या राज्याचा राज्यकारभार पाहत असतांना माळव्यातील जंगलातुन जाणाऱ्या वाटसरुची भिल्ल पेढांरी लुट करीत असल्याने वाटसरु आणि व्यापा-यात घबराट निर्माण झाली होती यामुळे

वाटसरु लुटणा-या लुटारुंचा कायम बंदोबस्त करण्यासाठी होळकर सैन्यातील सरदारांना अहिल्यादेवी होळकर यांनी आपल्या दरबारात बोलावुन आवाहन केले की भिल्ल पेंढारी वाटसरुची लुटमार करुन त्यांना जायबंदी करीत असल्याने वाटसरुची संख्या कमी होत असुन याचा माळव्याच्या व्यापारावर मोठा वाईट परिणाम होत असल्यामुळे भिल्ल पेंढारी लुटारुंना शस्त्र टाकुन शरण यायला सांगा त्यांना त्यांच्या कुवतीप्रमाणे काम देण्यात येतील

जर ते ऐकत नसतील तर त्यांना अटक करुन हजर करावे जो ही कामगिरी पुर्ण करील त्याचेंशी कन्या मुक्ता यांचा विवाह लावुन देण्यात येईल असे आवाहन अहिल्यादेवी यांनी करताच

सरदार यशवंतराव फणसे पुढे झाले आणि त्यांनी पैजेचा विडा उचलुन

लुटारु भिल्ल आणि पेढां-यांना अटक करून अहिल्यादेवी समोर हजर केले होते पुढे त्यांचा ठरल्याप्रमाणे मुक्तासमवेत विवाह लावुन देण्यात आला असल्याचा प्रसंग कांदबरीतुन वाचायला मिळतो

मात्र यशवंतराव फणसे यांचेशी आपली कन्या मुक्ताबाईचा विवाह लावुन देत त्यांना आदंन म्हणुन निफाड सह पाच गावे व पाटीलकी दिली होती हे सत्य असुन त्यासंबंधीची पत्र उपलब्ध आहेत

फणसे आणि होळकर दोन्हीही धनगर जमाती मधील घराणे असुन हा विवाह एका घटनेतुन नातेसंबंधात झालेला असतांना काही लोक यशवंतराव फणसे यांना भिल्ल सांगुन चुकीचा इतिहास पसरवण्याचे काम करीत आहेत

निफाड, हनुमंतगाव, इंदुर, मल्हारगड येथे आजही फणसे घराण्यातील लोक वास्तव्यास असुन हे सर्व होळकरांचे रक्तसंबधातील नातेवाईक आहेत

याच फणसे घराण्यातील केशवराव फणसे यांनी अमेडच्या लढाईत चंद्रावताचा सेनापती ठार केला होता

फणसे हे होळकर रियासतीमधील निष्ठावान सरदार घराणे आहे

फणसे हे आदीवासी भिल्लआहे असा चुकीचा इतिहास पसरुन होळकरांच्या इतिहासात खाडाखोड करण्याचा प्रकार सुरु आहे.एकीकडेअहिल्यादेवी होळकर यांचे नाव घ्यायचे आणि दुसरीकडे त्यांच्याच भुमिकेला विपर्यास्त दाखवुन त्यांचा अपमान करायचे काम काही लोक करीत असुन होळकर राजघराण्यांचा कागदोपत्री असलेल्या नोंदीवरुन अभ्यास न करता कुठल्यातरी बाजारुंच्या सांगण्यावरुन चुकीचा इतिहास सांगायचे काम करु नये इथुन पुढे होळकरांची बदनामी कदापी सहन केली जाणार नाही याची नोंद घ्यावी

ज्यांना कुणाला फणसे हे धनगर नाहीत असे वाटते किंवा गैरसमजातुन या परिवाराबद्दल चुकीची माहिती मिळाली असेल त्यांनी या घराण्यातील काही व्यक्ती समवेत चर्चा करावी

श्रीमती प्रमिला फणसे (अंबड)

यशवंतराव फणसे (हनुमंतगाव)

मुकुंद फणसे होळकर (निफाड)

मनोज फणसे (मल्हारगड)

मोहन फणसे (नंदुरबार)

- रामभाऊ लांडे

#होळकरशाही