हिंदुस्तानातील मराठे आणि त्यांनी स्थापन केलेले मराठा साम्राज्य याचा शोध भाग ३८५

 

हिंदुस्तानातील मराठे आणि त्यांनी स्थापन केलेले मराठा साम्राज्य याचा शोध

भाग ३८५

सरजा सिवाजी जंग जीतन चलत हैं । (उत्तरार्ध)

भाग १५

दुसरीकडे मुघल - विजापूरकर - कुत्बशहा यांच्यात कलगीतुरा रंगु लागला होता. त्याचे झाले असे की बहादूरखानाने पठाणीपक्षासमोर नमते घेतले हे त्याला आवडले नाही. बादशहाची नाराजी दूर व्हावी म्हणून बहादूरखानाने १४ मे १६७७ रोजी नळदुर्ग, आणि ७ जुलै १६७७ रोजी गुलबर्ग्याचा किल्ला विजापूरकरांकडून जिंकून घेतले पण औरंगजेब चिडण्याचे दुसरे कारण कुत्बशहा-मराठे यांच्या मैत्रीकडे बहादूरखानाने केले दुर्लक्ष. त्यासाठी कुत्बशहाला धडा शिकवावा आणि शिवाजीला आपल्या मुलुखातून जाऊ दिले म्हणून त्यांच्याकदून १ कोटी खंडणी आणि तब्बल दहा हजार घोडे मिळवावेत असा आदेश त्याने बहादूरखानाला दिला. मग बहादूरखानाने आगाऊपणे कुत्बशहाला २ कोट खंडणी व २० हजार घोडे मागितले. कुत्बशहाने केवळ ५ लाखांची खंडणी देण्याची तयारी दाखवली. युध्द होणार अशी चिन्हे दिसू लागली. हा तोच कालखंड जेव्हा जिंजीच्या किल्याला महाराजांनी जिंकले होते व त्यानंतर कुत्बशहाने आपले ५ हजारांचे सैन्य व तोफखाना परत मागवून घेतला होता. त्याला हेच कारण असू शकते. बहादूरखानाने विजापूरशी म्हणजेच बहलोलखान पठाणाशी संधान बांधले. मुघलांना पुढली ८ वर्ष खंडणी देऊ नये मात्र त्या बदल्यात मुघलांसोबत कुत्बशहावरती चालून जावे व त्यानंतर शिवाजीवरती चालून जावे असा करार उभयपक्षी झाला म्हणजे चक्र आता पूर्ण फिरुन जैसे थे राजकिय परीस्थीतीवरती आले होते. मात्र मळखेड येथे १५ सप्टेंबर १६७७ रोजी कुत्बशहाने या संयुक्त फौजेचा पराभव केला. या पराभवाचे कारण बहादूरखानाचे आधीचे पठाणी पक्षाबाबतचे कटू मत आणि दक्षीणी मुसलमानांबाबतचा ओढा हे होते.